Bączal Dolny

   Wieś położona w kotlinie między wzniesieniami , przez które przepływa rzeczka Trzcinica. Nazwa wsi (Banczal, Banczin ) może pochodzić od imienia zasadźcy lub od strumyka o nazwie Bączałaka. Pierwsza pisemna wzmianka o miejscowości pochodzi z 1124 roku (dokument nadania ziemi benedyktynom z Tyńca). Wcześniejsze nazwy wsi to Bączal Niżny, Boncol Dolny . Pierwotnie Bączal był jesdną duż wsią z nadania królewskiego, dopiero później w wyniku różnych podziałów powstały wsie: Bączal Dolny, Bączal Górny, Bączal Dolny Opata dziś Opacie.

 
    Parafia w Bączalu Dolnym powstała najprawdopodobniej już pod koniec XIII wieku. Przy parafi była szkoła i szpital dla ubogich. Pierwotny drewniany kościółek uległ zniszczeniu w XVII wieku. Następny, również drewniany zbudowano w 1667 roku pod wezwaniem Św. Mikołaja, odrestaurowany w 1865 roku. Obecnie można go podziwiać w Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, gdzie został sprzedany jako zabytek wysokiej klasy. Obecny murowany kościół zbudowano w latach 1957 - 1959. Budowę rozpoczął ks. Zając, lecz został aresztowany i skazany, dokończył ją jego następca ks. Stanisław Czernieć.

    W latach 1984 - 1992 społeczność bączalska systemem gospodarczym z pomocą dotacji państwowych wybudowała dużą, nowoczesną szkołę dziś pod nazwą Zespołu Szkół Publicznych w Bączalu Dolnym , w którego w skład wchodzi: Szkoła Podstawowa im. Tadeusza Rejtana i Gimnazjum. Uczęszcza tu młodzież z Bączala Górnego i Dolnego Jabłonicy i Lipnicy.
Wybierając się na spacer po wsi warto zobaczyć starą plebanię z 1923 roku, stuletnie budynki mieszkalne, figurkę św. Mikołaja - patrona byłego kościoła czy malowniczy stary cmentarz. Niewątpliwą atrakcją jest Murowana Figura , jedna z najstarszych kapliczek w regionie , datowana nawet na XV wiek. Wiąże się z nią legenda powiązana z budową kościoła. Drewno i materiały budowlane złożono na górze, ale pewnej nocy w cudowny sposób, cały materiał znalazł się na dole. Na górze, w miejscu gdzie najpierw był złożony wybudowano Murowaną Figurę, a na dole, w miejscu „wybranym przez Maryję" (bo ten sobie skrawek ziemi upatrzyła) kościół.
Wybierając się na grzyby do lasy zwanego Babis (leżącego na pograniczu Bączalu Dolnego i Sławęcina) warto odwiedzić cmentarz wojskowy z czasów I wojny światowej. Nie zaszkodzi też napić ze źródełka znajdującego się w miejscowym lasku. Jeżeli nawet nie ma właściwości uzdrawiających i leczniczych jak uważali dawni mieszkańcy, to na pewno ugasi nasze pragnienie, gdyż jest idealnie czysta i nawet największe upały - lodowato zimna.

www.wirtualnejaslo.pl