Przed nami 17. edycja kwesty, z której dochód przeznaczany jest na renowację zabytków Starego Cmentarza w Jaśle. Tradycyjnie, zbiórka odbędzie się 1 i 2 listopada, w sobotę i niedzielę. Tym razem, zebrane datki pozwolą na przeprowadzenie pilnych prac konserwatorskich pomnika nagrobnego Walerii z Dobrzyńskich Szafarzowej z końca XIX w. Organizatorem kwesty jest Stowarzyszenie Odnowy Zabytków Starego Cmentarza w Jaśle, przy wsparciu Miasta Jasła.

Założony w 1784 roku, stary cmentarz przy ul. Zielonej w Jaśle należy do historycznych nekropolii w Galicji, będąc jednym z najstarszych cmentarzy komunalnych w Polsce. Jego ponad dwustuletnia metryka stawia go przed takimi obiektami jak Cmentarz Rakowicki w Krakowie (1803), czy też Cmentarz Łyczakowski we Lwowie (1786). Cmentarz pełni funkcję sanktuarium pamięci, będąc miejscem spoczynku nie tylko wybitnych osobistości związanych z naszym miastem, lecz również mieszkańców dawnego Jasła, których groby są ważnym elementem materialnego świadectwa historii jasielskiej społeczności.

Jednym z nagrobków, reliktów historii naszego miasta, który bezsprzecznie zasługuje na zachowanie, jest pomnik nagrobny Walerii z Dobrzyńskich Szafarzowej primo voto Słowikowskiej. Został wykonany z piaskowca karpackiego.  W zwieńczeniu pomnika znajduje się krzyż z wapienia pińczowskiego z zaznaczoną w części środkowej gwiazdą heksapetalną, zwaną też rozetą karpacką lub podhalańską. Tablica inskrypcyjna wykonana jest z tego samego materiału co krzyż.

Pomnik ma formę trapezoidalną z bardzo plastyczną formą wieńca oraz pochodni. Wieniec symbolizuje wieczną pamięć o zmarłym, zaś płomień pochodni, nieśmiertelność. Podstawa pomnika, jego dwa, a nawet trzy stopnie przykryte są ziemią. Tuż nad ziemią widać plastyczną formę zachowanej częściowo lampy oliwnej. Symbolizuje ona nadzieję, pokój oraz wspomnienie o zmarłym.

Obiekt wymaga pilnych prac konserwatorskich, które będą polegać na ochronie substancji zabytkowej oraz na regulacji obszaru przylegającego do pomnika. W ramach planowanych do przeprowadzenia prac, do punktu zerowego, podniesiony zostanie również pomnik nagrobny sąsiadujący z opisanym pomnikiem. Zabytek ten pochodzi z końca XIX w. Posiada ciekawą formę rustykalną ciosów kamiennych, ułożonych trapezoidalnie. Całość zwieńczona jest krzyżem w formie drzewa życia. Tablica epitafijna w formie papirusu z plastyczną formą winnej latorośli sprawia, że pomnik ten również jest przykładem ciekawej sztuki cmentarnej w jasielskiej nekropolii.

Regulacja terenu przylegającego do pomników poprawi komfort przejścia pomiędzy grobami, w tej części cmentarza.

UMJ